Stichting Natuur- en MilieuPlatform Ermelo

www.nmpermelo.nl
 

 

 

 

 Landgoed Groot-Emaus

 

 

Het kleinste van de drie landgoederen in dit gebied

Het gebied Groot-Emaus wordt in 1630 vermeld als bezit van de Harderwijkse familie Van Wenck. Daarna had het diverse andere eigenaren, meestal afkomstig uit aanzienlijke Harderwijkse families. Rond 1800 heeft Groot-Emaus een formele, rechtlijnige aanleg met een toegangsweg (de huidige Groene Allee) en een omgracht terrein.

Op het huidige terrein is een heuveltje te vinden met knotlinden. In de 18e eeuw stond waarschijnlijk het landhuis, dat rond 1818 is afgebroken, hier in de buurt. Het heuveltje met de linden is waarschijnlijk een overblijfsel van een park rondom het landhuis. De gracht is er nog steeds, een keurige rechthoek met halverwege een dwarsverbinding.

In 1903 werd het terrein van Groot-Emaus aangekocht door de ‘Vereniging tot Opvoeding van Idiote en Achterlijke Kinderen’ die, na ’s Heeren Loo - Lozenoord, hier een gesticht wilde oprichten voor ‘verwaarloosde jongens’. Er is dan een boerderij met moestuin en bouwland.


plattegrond 1913

De officiële start van Groot-Emaus is op 21 maart 1907, wanneer een paviljoen voor veertien jongens in gebruik wordt genomen. Het was de eerste instelling in zijn soort. Het bood jongeren niet alleen een woonverblijf maar ook onderwijs en waar mogelijk voorbereiding op het vinden van werk. In dat jaar besloot men ook meisjes op te gaan nemen binnen de instelling. De jongeren werd een handvaardigheid of een vak aangeleerd, maar er was ook ruimte voor ontspanning: kinderen zaten op de zangvereniging en er werden gemeenschappelijke uitstapjes georganiseerd.


Rond 1920 is de naam van de instelling gewijzigd in ‘Internaat voor achterlijke kinderen en voor kinderen die met eigenaardige psychische gebreken behept zijn’.

Langzamerhand gaat men over op gezinsverpleging.

In de daarop volgende decennia werden binnen de omgrachting geleidelijk nieuwe gebouwen gerealiseerd, waarvan de meeste ontworpen werden door Johan Kortlang, zoon van de directeur Kortlang van ’s Heeren Loo - Lozenoord.

Zo werd omstreeks 1938 gebouw De Kolk, bestaande uit een kantoor en een dienstwoning, geopend. Dit paviljoen is tegenwoordig het hoofdgebouw.

Aan het zuidelijke uiteinde van de Groene Allee en op de hoek van de Groene Allee en de Horsterweg werden in 1927 twee dubbele dienstwoningen en villa Boschhoek gebouwd, wederom naar een ontwerp van Johan Kortlang. Deze huizen staan nu op de gemeentelijke monumentenlijst.

In de afgelopen decennia zijn zowel binnen als buiten de gracht diverse nieuwe gebouwen gerealiseerd waarvoor enkele oude panden werden afgebroken.

Groot-Emaus verloor in 2002 het woord "groot" en is nu Emaus, een orthopedagogisch behandelcentrum voor jongeren, onderdeel van de landelijke behandelinstelling Kwadrant. In 2007 is het 100-jarig bestaan gevierd met onder andere een reünie voor (oud) bewoners en (oud) medewerkers.


Voormalige school De Hoeksteen, afgebroken in 1998

Emaus college

Op het terrein staat het Emaus College, een school voor Voortgezet Speciaal Onderwijs aan zeer moeilijk opvoedbare kinderen. De jongeren behoren tot de doelgroep licht verstandelijk gehandicapten. De leerlingen krijgen een onderwijspakket aangeboden, dat afgestemd is op hun niveau met het doel de voor hen passende onderwijsmogelijkheden te realiseren. Het Emaus College biedt vakken zoals Nederlands, rekenen en Engels maar ook praktijkvakken zoals huishoudkunde, techniek, beeldend vormen, sociale vaardigheden en bewegingsonderwijs.

Het Emaus college is in 1995-1996 gebouwd ter vervanging van De Hoeksteen, een karakteristiek schoolpand uit 1910. Het schoolgebouw bestond toen uit vier leslokalen, een handenarbeidlokaal en een gymzaal. Nadien volgden diverse verbouwingen en uitbreidingen. Geprobeerd is om De Hoeksteen te behouden door het op de gemeentelijke monumentenlijst te plaatsen. De directie tekende daartegen met succes bezwaar aan, het pand stond leeg en er was geen andere passende bestemming te vinden. Restauratie zou 1,8 miljoen gulden gaan kosten, zo werd in 1998 berekend. En leegstand was niet verantwoord. De Hoeksteen werd gesloopt.

Loosche Veld

Tussen de Groene Allee en de Fokko Kortlanglaan is een driehoekig open gebied, het voormalige Loosche Veld. Dit gebied is de scheiding tussen de instellingen´s Heeren Loo, Lozenoord, Groot-Emaus en de bebouwde kom van Horst. Dit open gebied is een mooi contrast met de besloten, beboste instellingsterreinen. Op de achtergrond staat de Opstandingskerk, gebouwd in 1921-1922, een van de weinige kerken die uitsluitend dienst doet op een instellingsterrein.

Voor meer informatie:

www.100jaaremaus.nl

www.kwadrant.org

 

 

 


index info EF-route

vorige                                                                                                                               volgende